De Twitterwereld stond de afgelopen dagen weer even op z'n kop. De discussie was niet bepaald de nieuwste, maar wel relevant voor de snackliefhebber. Zeg je nou friet of patat? Het Meertens Instituut kwam met het kaartje van Jan Stroop uit 1972 (dat we al eens eerder besproken hebben) en op Twitter barstte het los. Het Algemeen Dagblad maakte een selectie van de leukste tweets en wie geen genoeg kan krijgen kan natuurlijk gewoon Twitter afzoeken via #teamfriet (dat uiteraard de leukste grappen en beste argumenten heeft) en #teampatat (dat bestaat uit een stel Noordelingen en Randstadbewoners met een spraakgebrek).In de regionale nieuwsbladen van afgelopen donderdag stond er ook een stukje (het is nog komkommertijd mensen) waarin ze "ontdekken" dat men in Zwolle patat zegt en in Heerlen friet; een prachtig staaltje onderzoeksjournalistiek! Leuker vind ik zelf drie andere regionale verschillen die nog niet zo uitgemolken zijn, maar helaas niet zo uitgebreid besproken worden.
1) Waar in West- en Oost-Vlaanderen, Antwerpen, Vlaams-Brabant en Zeeland het woord patat echt het meest gangbare woord voor aardappel is, zegt men in Noord-Brabant en de beide Limburgs wel aardappel tegen een aardappel, maar friet tegen de lekkerste bereidingswijze. Het woord patat kan daar dus zowel aardappel als friet betekenen.
2) Waar een berenhap beneden de rivieren een krokante snack is, is dat boven de rivieren gehakt met ui (die in Heerlen onder de merknaam "spoetnik" verkocht wordt).
3) Een friet oorlog in Brabant en Limburg is meestal met curry (en frietsaus, pindasaus en uitjes), waar dat boven de rivieren zonder curry is. Opvallend is dat Nijmegen (dat in de friet/patat-discussie stevig bij Zuid-Nederland hoort) hier de kant kiest van Midden- en Noord-Nederland want een frietje oorlog is in Nijmegen zonder curry, wil je namelijk witte, rode en bruine saus over je friet kan je het beste een friet rotzooi bestellen.
Wat zeg jij, friet of patat? Berehap of spoetnik? Friet oorlog of friet rotzooi? Welke regionale snackverschillen en specialiteiten bestaan er nog meer? Frietopia hoort er graag van.
Battie
Anoniem
Overigens heeft "zak patat" weer 2 betekenissen; allereerst een zakje frieten en daarnaast betekend het ook een nogal dom persoon.
Het klopt wat Kafir schrijft. Saté is het vlees en de saus die wij kennen als satésaus heet gewoon pindasaus. Je kunt namelijk ook andere sauzen over je saté doen. Pindasaus is wel de meest bekende. Een supertje, waterfiets of katamaran zijn in de regio Utrecht onbekend. Ik ben ze althans nog nergens tegengekomen 23 april 2016 08:53
Richard
10 januari 2016 13:26
pommesfrites
Een leuk lijstje met patat en friet. 27 november 2015 20:04
Kafir
Supertje lijkt inderdaad iets zuidelijks en waterfiets/catamaran is volgens mij vooral bekend in de omgeving Nijmegen, hoewel ik er niet zo vaak op let gezien frikandellen mij niet zo smaken. Het supertje en de catamaran leiden misschien ook wel onder het succes van de kapsalon en dergelijke als "alles-in-één-schotel", maar dat is speculatie. 6 september 2015 09:06
Anoniem
Daarnaast kennen ze boven de rivieren niks nergens een supertje (friet met een frikadel eronder). Met name in Brabant erg populair maar ook dat is aan het veranderen merk ik. Voorheen was een supertje speciaal alleen saus over de friet, maar tegenwoordig vragen ze of je ook saus op je frikadel wil (kost soms iets extra). In de volksmond is hierdoor al de nieuwe term supertje dubbel speciaal ontstaan. Al komt deze naam nog nergens op een prijslijst voor. Meestal wel supertje en supertje speciaal. Waterfiets en katamaran zie ik zelden op de prijslijst staan. 5 september 2015 20:49
Kafir
http://www.vpro.nl/programmas/De-Fractie/seizoen-2/1.html (op 9:15) 3 september 2015 13:01
pommesfrites
Toch is het is een zeer ingewikkelde kwestie. Hier in het noorden heet het spul sinds jaar en dag patat. Dat neemt niet weg dat het woord friet steeds meer voorkomt.
Maar je kunt hier het woord friet niet zomaar overal en altijd gebruiken. Zo hangt het er vanaf waar je het in doet. Het is ‘een bakje patat’ maar ‘een zakje friet’.
Ook is het afhankelijk van wat je bestelt, het zijn kleine subtiele culturele verschillen. Het zal hier altijd een patatjeoorlog (aaneen uitgesproken) zijn. Anderen bestellen een frietje met ketchup, echter nimmer zal dit dezelfde persoon of zelfs hetzelfde gezelschap zijn. Ook hoor je zelden iemand een patat met frietsaus bestellen. (Heel verstandig overigens; we willen echte mayonaise!)
Ten derde lijkt het, dat op het platteland vaak het woord patat op de menukaart prijkt. Zo verkoopt de Baander in Norg verse patat. Ik vind dit opvallend, want ook al hebben we het hier meestal over patat, als de aardappels ter plekke gesneden worden dan is het vaak ineens verse friet. In de stad Groningen gebruiken ze het woord friet steeds vaker, met het taalkundig zeer verwarrende frietje tude tot gevolg.
Sommige gerechten kunnen nu eenmaal alleen met patat: Kip met patat en appelmoes. Andere alleen met friet: stoofvlees (of zoervleisj) met friet.
Tot slot is het afhankelijk wie de bestelling doet. Een groep werkmannen; dan gaat er eentje patat haal’n. Een gezinnetje dat geen tijd heeft te koken, dan is het al snel: Jongens, zullen we vanavond friet eten? Dan stapt vader op de fiets om bij de plaatselijke snackbar gezinszak bleke, slappe, lauwe frieten te halen. Gruwelijk, maar dit terzijde.
Bij ons worden ook beide woorden, afhankelijk van de context gebruikt. We gaan friet eten bij de Belg maar thuis bakken we patat. 2 september 2015 22:14
Kafir
Volgens mij zijn er wel echt gebieden waar een frietje oorlog zowel frietsaus, als pindasaus, als curry, als uitjes bevat. Maar misschien is dat zelfs in het zuiden niet overal gebruikelijk. 2 september 2015 14:49
Anoniem