[image:3 align:right size:orig]
    Friet met

Friet is een gerecht van in [kokende olie](/wiki/frituurvet) gebakken (gefrituurde) [aardappelreepjes](/wiki/aardappel). Veel mensen vinden het erg lekker. Friet wordt vaak gegeten met [saus](/wiki/saus), traditioneel is [mayonaise](/wiki/mayonaise) de meest gegeten saus bij de friet.

##Geschiedenis van de Friet##
[Hoofdartikel: Geschiedenis van de Friet](/wiki/geschiedenis-van-de-friet).

De [aardappel](/wiki/aardappel) komt uit de Andes in Zuid-Amerika, daar werden ze 400 jaar voor Christus al gegeten door verschillende Indianenstammen. De Spaanse Conquistadores namen de aardappels voor het eerst mee naar Europa, waar deze in eerste instantie niet zo vertrouwd werd.

In de loop van de zeventiende en achtiende eeuw werd de aardappel belangrijker voor de Europese voedselvoorziening, vooral in Ierland werd de aardappel erg populair.
Zowel de Fransen als de Belgen claimen de uitvinding van friet, de [friettent](/wiki/friettent) werd pas later uitgevonden.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werden veel Amerikaanse militairen voor het eerst geconfronteerd met friet. Friet werd daarna pas op grote schaal gegeten in [Amerika](/wiki/verenigde-staten).

##Serveringsmethoden##
[Hoofdartikel: Frietgerecht](/wiki/frietgerecht).

Friet kan op verschillende manieren en met verschillende [sauzen](/wiki/saus), combinaties van sauzen, vlees en vis worden opgediend. worden opgediend. Veel voorkomende combinaties zijn:

* [Friet met](/wiki/friet-met)
* [Friet speciaal](/wiki/friet-speciaal)
* [Friet super](/wiki/friet-super)
* [Fish and Chips](/wiki/fish-and-chips)

##Dikke en dunne friet##
[Hoofdartikel: Friet Snijden](/wiki/friet-snijden).

[Vlaamse friet](/wiki/vlaamse-friet) is vaak 13 tot 15 millimeter dik. De meeste cafetaria's in Nederland hanteren 8 tot 12 millimeter dik. [McDonalds](/wiki/mcdonalds) verkoopt [aardappelreepjes](/wiki/franse-friet) van zo'n 6 millimeter dik.

##Friet of Patat?##
De termen friet en patat komen beide van het Franse patates frites af. Het zijn dus eigenlijk verbasteringen van de twee woorden in het Franse origineel.

In België gebruikt men het woord patatten waar wij aardappels (of aardappelen) zeggen en is de strijd dus al beslecht voor ie begonnen is.

In Nederland is de situatie minder duidelijk, maar als een stelregel is het zo dat men in noorden en westen van het land eerder patat zegt, in het zuiden eerder friet en in het oosten verschilt het nog al eens. In het zuiden is men hoogstwaarschijnlijk meer beïnvloed door de [zuiderburen](/wiki/belgie).

In plaatsen als Utrecht, in het midden van het land, kom je vaker hybriden tegen, zoals een snackbar waar men friet op de prijslijst had staan, maar na een bestelling van een frietje speciaal deze bevestigde met "één patat speciaal!". Er is dus eigenlijk geen goede regel te geven voor wat je moet zeggen, behalve dat Vlaamse friet altijd Vlaamse friet zal zijn en nooit Vlaamse patat.

Verder kan het woord friet ook nog gespeld worden als frites. Dit gebeurt het meeste in de samenstelling fritessaus, of bij producten die in de supermarkt te koop zijn, zoals ovenfrites. Zoals bekend zijn snackbareigenaars niet altijd even secuur als het om spelling gaat en zal eerder de fonetische variant gebruikt worden.

##Snackbar of Friture?##
Gerelateerd aan bovenstaand taalverschijnsel is ook het dualisme snackbar/friture. Waar men in het grootste gedeelte van het land spreekt over een snackbar, wordt met name in Limburg het woord friture gebezigd. Het kan dan ook voorkomen dat een Limburger die in een andere provincie vraagt naar een nabijgelegen friture, vreemd wordt aangekeken omdat men denkt dat hij de frituurketel zelf bedoelt. Over het algemeen lijkt het erop dat het woord friettent een goed alternatief is wanneer men in informeel taalgebruik een dergelijk etablissement wil aanduiden. Een enkeling spreekt van een frietkraam, maar tot op heden is dit niet de meest geaccepteerde term.

##De Prijs van Friet##
*Deze sectie is ondertussen wat verouderd, nieuwe cijfers zijn welkom.*
De friet wordt duur betaald - hoge prijzen voor aardappelen en stroomkosten drijven de prijzen op. Waar een *frietje met* eerst 1,30 of 1,40 was, is het nu al gauw 1,50 of zelfs 1,60.

Een friet met mayonaise kost gemiddeld 1,56 euro in de Nederlandse cafetaria. Dat blijkt uit onderzoek van de vakkrant Snackkoerier op basis van de honderden voor de Cafetaria Top 100 bezochte bedrijven.


Uit het onderzoek blijkt dat er behoorlijke regionale verschillen zijn in prijsstelling. Zo is de gemiddelde prijs in het noorden van het land 1,52 euro, terwijl in het zuiden 1,62 euro wordt berekend voor een bakje friet met mayo. In het midden van het land bedraagt de gemiddelde prijs 1,55 euro. Verder blijkt uit het onderzoek dat de kroket gemiddeld 1,18 kost. Een blikje fris gaat voor 1,37 euro over de cafetariacounter, terwijl een petfles fris gemiddeld 1,81 kost. Een broodje hamburger tenslotte kost gemiddeld 2,33 euro in de Nederlandse cafetaria.

##Voedingswaarde van Friet##
De onderstaande tabel geeft de voedingswaarde van 100 gram friet:

    Product                                    kJ  kCal  Vet(gr)  Eiwit(gr)  K.hydr.(gr)
    Franse frietjes van MacDonalds           1253   306     16          0           39
    Friet van Kentucky Fried Chicken         1067   255     14          3           31,6
    Friet (volgens www.watziterin.nl)        1300   320     22          5           38
    Friet (volgens voedingswaardetabel.nl)   1177   281     14,5        4,2         33,5
    Mini patates frites (Super, ongebakken)   570   135      5,5        1,5         20
    Ovenfriet                                1264   302     10,5        5,5         46
    Patates frites, voorgebakken              610   145      5          3           22

Het gewicht van een gemiddelde portie friet is volgens het voedingscentrum 165 gram. Volgens het voedingscentrum hoort een man gemiddeld 2500 kilocalorieën (10460 KJoules) en een vrouw gemiddeld 2000 kilocalorieën (8368 Kjoules) binnen te krijgen. Dit betekent dat, uitgaande van de gemiddelde hoeveelheid kilocalorieën van friet zoals genoemd in de tabel hierboven, één portie friet al evenveel caloriën levert als 3/4 van de avondmaaltijd, en dit is nog zonder saus. Met 2,63 porties friet zit een vrouw al aan haar dagelijkse caloriën, een man heeft hier 3,29 porties voor nodig.
Overigens kun je met 27 minuten fietsen de portie er weer vanaf werken.

Conclusie: friet is inderdaad niet het meest vetarme product wat je kunt bedenken. Ondanks dat is het niet friet dat je dik maakt, maar de combinatie van vet eten en niet voldoende bewegen. Geniet dus, maar snack met mate en loop eens een blokje om voor een friettent, misschien blijkt die nog beter te zijn dan je stamtent ook. Zo help je onze database en jezelf!