Een nieuwe veldslag in de oorlog om stikstofrechten gaat over de Nederlandse frietaardappel. Verschillende nieuwsbronnen, zoals de NOS en het AD melden dat de stikstofregels nadelig kunnen uitpakken voor de boeren die frietaardappels telen.

Waar komt het op neer? Ongeveer de helft van de frietaardappelen die in Nederland geteeld worden, groeien in zand- of lössgrond. De stikstof die in de gebruikte mest zit, wordt door die grondsoorten minder goed vastgehouden. Daardoor komt er meer stikstof in het grondwater. Om dat te voorkomen kan er na de oogst een 'vanggewas' gezaaid worden, waardoor overgebleven stikstof wordt opgenome en dus (minder) in het grondwater komt.

Dat klinkt logisch. Wat is het probleem? Er zijn twee aardappelseizoenen; vroeg (juni - augustus) en laat (september - oktober). De laatste jaren loopt het seizoen soms langer door, afhankelijk van het weer. Van de overheid moet op zand- of lössgrond per 1 oktober een vanggewas gepland worden, waardoor de aardappelen eerder geoogst zullen moeten worden.

Gevolg: eerder oogsten met een kleine opbrengst (en mogelijk kleinere aardappels), of het jaar erop mag je minder stikstof uitstoten. Overigens kan het vanggewas ook geld opleveren (en wordt er na een oogst aardappelen drie jaar daarna iets anders verbouwt), maar waarschijnlijk weegt dat niet op

Aan de positieve kant staat weer dat de vraag naar frietaardappels stijgt en daarmee ook de prijs en de opbrengsten. Helaas zullen de meeste aardappelboeren, eigenaren van friettenten en liefhebbers van een frietje daar waarschijnlijk geen voordeel van hebben. Kort samengevat: wordt de friet hierdoor kleiner? Waarschijnlijk niet merkbaar. Wordt de friet hierdoor duurder? De kans daarop is helaas groot.

Afbeelding van safaritravelplus, via Wikimedia Commons.

Afgelopen winter zonden onze frietliefhebbende zuiderburen van Canvas een zevendelige documentaire over aardappels uit. De documentaire werd gemaakt door Jeroen Meus en luistert naar de naam "De Patat" (Canvas, Wikipedia). In de serie zoekt Meus naar de oorsprong van de aardappel in Peru, naar de popularisering van aardappel in vijf Europese landen (Spanje, Ierland, België, Frankrijk en Wit-Rusland) en naar de toekomst van de aardappel, opnieuw in Peru.

Helaas viel mijn oog er pas recent op en helaas heb ik alleen de laatste aflevering gezien, maar ik ben hard bezig (legaal en illegaal) de rest van de serie te verkrijgen en dan specifiek aflevering vier over België en de frites. In de slotaflevering komt Meus in Peru de oorspronkelijke papa nativa tegen en daar bestaan er alleen al vierduizend soorten van. Verder kunnen aardappels mogelijk hongersnoden voorkomen in droge gebieden omdat ze op veel drogere gronden kunnen groeien dan andere, in tropische gebieden populaire, gewassen als rijst. De frietjes komen slechts kort ter sprake, maar de mogelijkheden van aardappelzetmeel als plastic des te meer.

Misschien moet Frietopia ook maar eens zo'n documentaire gaan maken en voor excursies naar Spanje, Ierland en Peru is ondergetekende ook wel te porren. Kijken van welke papa nativa de beste friet te maken is bijvoorbeeld, want Frietopia gaat over friet, friet gaat over aardappelen en aardappelen komen uit de Andes. Of een reisje naar de zadenbank op Spitsbergen natuurlijk, daar zou ik ook nog wel vrijwilligers voor weten te regelen.

P.S. De foto van Jeroen Meus is een bewerking van het origineel gemaakt door Mooi is de wereld en op Wikimedia Commons vrijgegeven in het publiek domein.