Baarle, het gekke enclavedorp, al sinds we Frietopia¿ bedacht hebben was er de gedachte die zo nu en dan door mijn hoofd sprong dat we daar toch een keer geweest zouden moeten zijn. De oorsprong van friet wordt altijd betwist tussen Nederland en België en de Engelse term "French Fries" heeft volgens de legende z'n oorsprong in Wallonië of Brussel, omdat de Amerikanen niet wisten in welk land ze waren tijdens de Eerste Wereldoorlog, diezelfde Eerste Wereldoorlog waarbij het dorp Baarle wel weer een vreemde rol speelde als doorvoerluik tussen het door de Duitsers bezette België en het neutrale Nederland. Meerdere stukken België aan alle kanten omgeven door Nederland en daarin dan weer een paar stukken Nederland, in België, in Nederland. Al met al een interessante omgeving om eens een friettocht heen te gaan.

In september 2022 kwam het er eindelijk van, de laatste friettocht dateerde alweer van 2019 en pre-Covid-tijden, de eerste post-Corona-friettocht en de eerste echte goede internationale friettocht. Vanuit Nijmegen en Eindhoven de trein naar Tilburg. Een grote stad, maar niet zo'n goede reputatie. Met bus 132 naar Breda, via Baarle, want dat was ons doel. Het wegdek werd allengs slechter, wat een aanwijzing was dat we inderdaad richting België gingen! Baarle, op het eerste oog een vrij normaal dorp, met een bushalte en een oorlogsmonument daarnaast. En dan, ineens valt het op dat aan de overkant van de weg de verkeersborden net een ander design of lettertype gebruiken!

Direct bij de bushalte zat het enige Belgische cafetaria (De Toerist) van de lijst, dus die sloegen we nog even over. Op naar Friet+ in Baarle-West. Een klein zaakje met Belgische-stijl frieten en de unieke toeristensaus (het heeft iets weg van honing-mosterd-saus). Halverwege ons pakje friet kwam er een eindeloze stoet toeterende vrachtwagens door de straat rijden. Na ons frietje kwamen ze nog eens terug de andere kant op, wat een herrie! We liepen nog een stukje door naar Baarle-West, waar zich een grote drankenhandel bevond, ik kende ze uit Duitsland waar Getränkehalle gemeengoed zijn, maar in België bestaan ze blijkbaar ook. 3000 bieren om uit te kiezen, de bijzondere grensstatus is natuurlijk voor slimme ondernemers een uitgelezen kans om geld te verdienen.

Met enkele bijzondere Belgische bieren in de tas liepen we terug naar het centrum. Cafetaria De Toerist zat op het oog stampensvol, dus die sloegen we over en gingen door naar 't Engeltje een steenworp verderop. We bestellen onder andere een kleintje stoofvlees, een middel met Belse mayo en een grote met "gele curry". Helaas waren er in de straat wegwerkzaamheden, waardoor we uitzicht hadden op een opengebroken straat met een grote machine. We besluiten te wachten met de derde portie friet en even in een lunchroom te gaan zitten en een drankje te drinken. Eén koffie, twee bier, vier fris.

Dan op naar de Toerist, zoals gezegd het enige Belgische cafetaria. Verwarring over verschillende mayonaises, friet die op tafel valt en een milkshake. Magen raken vol, papillen worden dorstig. We maken een ommetje door het overwegend Belgische Baarle-Zuid. Mooie moderne villa's, lelijke vervallen uitvalswegen, grote tabakswinkels, veel vuurwerkwinkels, het is een apart dorp. En die grens, die rare grens, die je maar blijft overschrijden en overschrijden. Diep in het midden van het Belgische Baarle-Hertog, provincie Antwerpen, België, waar alles ineens zo Belgisch is zijn er weer stukken Baarle-Nassau, Noord-Brabant, gewoon Nederland. Vaak is de ene kant van de weg is Nederlands, de andere Belgisch, de grens loopt soms midden door huizen en winkels. Zouden mensen in het dorp het nog doorhebben wanneer ze dagelijks de grens oversteken?

Via het Belgische winkelstraatje lopen we terug naar het derde Nederlandse cafetaria, de vierde in totaal, maar die blijkt er niet meer te zijn, een leeg pand en vervaagde letters op de gevel geven aan dat we wel op de goede plek waren. Oké, drie cafetaria's, we zullen het er mee moeten doen, twee in Nederland, één in België. We besluiten terug te gaan naar Tilburg, en daar nog een drankje te drinken, is ook praktischer qua vervoersmogelijkheden terug in de richtingen Eindhoven en Nijmegen. In een soort post-hipster neon-noir cyberpunk-rooftopbar drinken we bier en cocktails en het wordt nog redelijk laat voordat we thuis zijn.

De eerste echte friettocht in bijna drie jaar, een bijzondere ervaring in een vrij normaal, doch zeer bijzonder dorp.

Een aantal dagen geleden dook een interessant artikel op in de Vlaamse media: een friettent in Lanaken verkoopt de opmerkelijke combinatie friet en Nutella.

Natuurlijk vermeldde het artikel onmiddelijk een afkeurende reactie van het Frietmuseum in Brugge: “Wat gaan we nog meemaken? We moeten het unieke recept van onze Belgische friet bewaken. Nu ja, één ding is zeker: friet met Nutella komt hier nooit binnen!” (Bron: hln.be)

Wij oplettende frietisten weten dat dit niet de eerste keer is dat een frietje Nutella is uitgevonden. In 2016 meldde RTLnieuws dat een friettent in Roermond (vermoedelijk Piet Friet) deze combinatie al eerder aan gasten voorschotelde. Natuurlijk kon ook hier een afkeurende quote niet ontbreken van de Frietwinkel in Utrecht; “Ik heb het natuurlijk nog nooit geprobeerd, maar het zou ook zeker niet bij ons passen. Wij kiezen voor het echte ambacht. Eerlijk gezegd lijkt het mij echt smerig.” (Bron: RTLnieuws)

Ik heb geen idee of het frietje Nutella nog in Roermond te verkrijgen is ~ iemand die het weet? Maar ik vermoed van niet. Ook denk ik niet dat de Friet Nutella in Lanaken een lange adem zal hebben, net als variaties op het thema zoals het Frietje met knetterchocolade of de Nutella burger. En dat is ook helemaal niet erg, om iets briljants te vinden moet je gewoon veel gekke dingen proberen.

Is er sinds de uitvinding van de Kapsalon in 2003 (en de komst van vegatarische varianten van bestaande snacks) een echte innovatie geweest op frietgebied? Ik denk het niet (of heb ik iets gemist?) Daarom daag ik alle frietliefhebbens in 2020 uit: wie heeft er een goed idee voor een echt nieuw frietgerecht?

In België is de `Week van de Friet' weer begonnen. In Vlaanderen sinds gisteren (waarom duurt een week daar maar vier dagen?) en in Wallonië is het al sinds maandag bezig. Daar in het Franstalige zuiden heet het ook de `Week van de Frieten', rare Belgen ook altijd.

Nieuw is dit jaar dat ze ook live-muziekoptreden in en rond diverse frietkoten georganiseerd hebben. Deze concerten dragen de uiterst briljante en originele naam: FRIETROCK. De combinatie van muziek en friet is natuurlijk niet uniek, eerder berichtten wij over het Benefrietconcert.

We kunnen dus wel stellen dat de Belgen het idee van de Nederlanders (nou ja, Limburgers dus) hebben overgenomen. Desalniettemin erg gezellig en daarom des te jammerder dat ik geen tijd heb om naar België te gaan dit weekend. Misschien u wel?

[Edit: 06 dec] Nog meer persaandacht voor de week van de friet in de Vlaamse media:

- Friethuis geeft aftrap van Frietrock
- Ook Frietrock bij frituur Fantasia
- Frietrock Veltem
- Soep en frietjes verkopen voor Music For Life met Mama's Jasje

Ik kwam op internet het volgende bericht tegen in Nieuwsblad.be. We brengen relatief veel Belgisch nieuws op het Frietopia blog, maar België blijft natuurlijk een belangrijk frietland. Opvallend aan dit nieuws is echter dat het gaat over biologische in plantaardig vet gebakken friet, terwijl over het algemeen België toch bekend staat om de traditionele manier van bakken - in dierlijk vet en zich meer zorgen makend om een bepaalde smaak dan om (in hun ogen) randverschijnselen. De discussie over soorten vet is al vaker gevoerd en wil ik het dus niet over hebben nu.

Waar ik het wel over wil hebben is 'biologische friet'. Persoonlijk ben ik een groot voorstander van biologisch eten en ik heb het ook nog steeds op mijn to-do list staan om naar de Nederlandse variant Natuurlijk Smullen in Amsterdam te gaan. Minder gebruik van landbouwgif lijkt me een positieve ontwikkeling, maar heeft dat ook invloed op het soort aardappelen dat je kunt verbouwen? Misschien moet ik daar eens naar vragen als ik naar Amsterdam ga. Over het algemeen denk ik dat biologisch uiteindelijk beter is voor mens en milieu, dus wat mij betreft mogen dit soort initiatieven op meer plaatsen verschijnen.

Is het slecht mijn verbeelding trouwens of beginnen mensen in Nederland zich sowieso wat meer bewust te worden van wat ze eten? En hoe kan de frietbranche daar goed op inspelen, is biofriet het antwoord?

Afgelopen maand zijn enkele van onze leden op friettocht geweest in zowel Engeland, Duitsland én België. Hierbij hun bevindingen:

1. Engeland
Van Brighton (zuidkust) tot Cambridge (boven Londen).

Diehard frieteters kunnen hun hart ophalen aan de zuidkust: daar is het normaal om met friet te ontbijten (bij je pastei of met bacon en worst etc.), wat in Nederland alleen kan als je lang uitslaapt. Minpuntje is dat je beter dronken kan zijn als je dit doet, want de kwaliteit van de friet is erg matig. In één snackbar was de friet "wel ok", en dat was absoluut een kwalitatief hoogtepunt.
Qua snackcultuur kunnen vegetariërs, veganisten en mensen met koemelkallergie in Engeland (zeker in Brighton) alle kanten op: er is zeer veel vegan-friendly fastfood, en overal - inclusief alle starbucksen - zijn sojavarianten van melkproducten (chocomel, roomsaus, kaas, etc.) verkrijgbaar.
Over het algemeen is Engelse friet ironisch genoeg, behoorlijk Frans - ze serveren graag dunne frietjes dus. Maar soms zijn ook meer Vlaamse frieten te vinden. In tegenstelling tot in Nederland lijken zelfgemaakte frieten van lagere kwaliteit dan de gemiddelde friet die we tegenkwamen. Ze zijn slecht (te koud en of te kort?) gebakken, waardoor de friet wat vettig en slap is en ze hebben ook veel velletjes.
Zie ook een oudere blog over Cambridge-friet.

2. Duitsland
Göttingen ligt in het zwaartepunt van Leipzig, Dortmund en Hannover, en is evenals Brighton en Cambridge een klein studentenstadje. Friettenten waren er niet zo veel, broodjes- en pizzazaken waren wat meer aanwezig. Uiteindelijk wist onze friettist een Pizza - Donerzaak te herkennen als ook-friettent. Satésaus kenden ze helaas niet, dus de friet vrede zat er niet in, ze hadden gelukkig wel mayo, ketchup, etc. Ook typerend voor friet eten in onze buurlanden, was dat de friet ongeveer helemaal achteraan op de kaart stond.
Wat charmant is aan friet uit Duitsland is de typerende paprika-zoutmix die over de friet wordt gedaan. Erg lekker, als je het mij vraagt.

3. België
Eerste paasdag bezochten onze frietisten weer een buurland, België deze keer. Gent om precies te zijn. België en Nederland verschillen eigenlijk maar weinig in frietcultuur: de friettent-dichtheid is in Nederland misschien iets hoger, en in België zijn er relatief meer frietkotten (karren) en iets meer puntzakken, maar de friet en snacks zijn erg vergelijkbaar. Frieten zijn daar over het algemeen ook niet echt dikker dan hier. Enige opvallende verschil was dat het in België blijkbaar niet gebruikelijk is snacks op een broodje te serveren, dat koste even wat moeite. Ook in het sausaanbod merk je verschil: pindasaus hoef je niet op te tellen, en veel tenten hebben alleen mayo en geen (magerdere) frietsaus op de kaart staan. Ook heb ik geen Verantwoord Frituren-kaartjes gezien, wat zou kunnen betekenen dat Belgen nog steeds ouderwets in ossewit frituren.
De friet smaakte mij in elk geval hetzelfde, waarmee België bij deze mijn favoriete friet-buurland is.